'Je kunt je verzetten tegen Instagram en TikTok maar ze bieden ook mogelijkheden'
De komst van visuele sociale media hebben zowel reizen als de reisjournalistiek veranderd. Voor Standplaats Verweggistan schrijft Stéphanie Versteeg over de rol van Instagram in haar vakgebied.
Zo’n tien jaar geleden vloog ik voor het eerst naar New York voor een stedentrip. In mijn tas zat niet alleen een fysieke reisgids, maar ook artikelen die ik in de maanden daarvoor uit verschillende kranten en tijdschriften had gescheurd. Een reportage uit NRC onder andere, met een overzicht van up-and-coming wijken in Brooklyn. En in een kooktijdschrift vond ik aanraders waar je in datzelfde Brooklyn dan precies moest zijn voor een bagel of cocktail. Verschillende journalisten gidsten me die week door de grote stad.
Een paar jaar later ging ik weer naar New York, dit keer zonder kranten en tijdschriften in mijn bagage. Wat ik wel bij me had? Een extra powerbank voor mijn smartphone, want alle tips had ik nu met behulp van Instagram verzameld. Via de app maakte ik een hele lijst met vette uitzichtpunten, vintage winkels, hippe horecatenten en vooruit: ook een paar hotspots die zo fotogeniek waren dat de foto’s mij gegarandeerd een flinke dosis likes zouden opleveren.
En daarin ben ik niet de enige. Het tijdperk dat je als wereldreiziger je inspiratie moest opdoen via uitsluitend de klassieke media is inmiddels wel voorbij. Dankzij de socials, en dat met name Instagram en TikTok, heeft de wereldreiziger anno 2023 een bijna onuitputtelijke stroom aan reistips en -inspiratie letterlijk binnen handbereik. Influencers en content creators zijn de rocksterren van de jongere generaties en nemen hun volgers live mee naar de mooiste plekken op aarde. Elke locatie wordt zorgvuldig getagd en je weet precies waar je moet zijn als je net zo’n onvergetelijke vakantie wilt beleven als zij. Of ten minste, dat hoop je. Want niets is wat het lijkt op Instagram.
De komst van Instagram en TikTok hebben het medialandschap en de rol van de reisjournalist blijvend veranderd. Daar kun je je tegen verzetten – en veel journalisten van de oude stempel doen dat ook – maar het biedt ook mogelijkheden. Als visueel verhalenkanaal heeft Instagram namelijk een hoop potentie, en belangrijker nog: het kan wel wat journalistieke ethiek gebruiken.
Veel social influencers proberen toch vaak het perfecte plaatje te schetsen. Foto’s worden tot in de kleinste details geregisseerd en vervolgens zorgvuldig opgepoest in de nabewerking. Die blauwe lucht is een filtertje, de lege straten zijn te danken aan de wekker die om vier uur ’s ochtends ging. De enige andere ziel die zich toevallig op dat onmogelijke tijdstip buiten vertoonde, is vakkundig verwijderd met Photoshop.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de enorme impact die sociale media hebben op een bepaald land of gebied. Overtoerisme is een actueel thema en dankzij Instagram reist iedereen dezelfde kant op. Instagrammers zouden zich moeten afvragen of ze hun volgers daar wel een plezier mee doen. Dat zogenaamd paradijselijke strand doet het met alle mensenmassa’s toch iets minder leuk op de vakantiefoto’s en als je een uur in de rij moet staan voor een ontbijtje, is de lol er ook snel af.
Kansen genoeg dus, als journalist. Reizigers hebben dan misschien niet meer een beduimelde reisreportage uit de zaterdageditie in hun achterzak zitten, ze zijn nog steeds op zoek naar oprechte verhalen en beproefde reistips. En laat je daar als reisjournalist nou net in gespecialiseerd zijn.
Journalist Stéphanie Versteeg reist de hele wereld af en is de oprichter van het zeer succesvolle reisblog Expeditie Aardbol. Volg haar op Instagram.
