De Q van Queer
In deze editie van het ABC van de Buitenlandjournalistiek, bespreekt Argentinie-correspondent Peter Schouten de letter Q, van queer.
Diversiteit, genderidentiteit en representatie in de media. Hussel de ingrediënten wat door elkaar en je hebt zo maar de kans dat het een giftig mengsel voor een polariserend debat oplevert. Daarom eerst het woord aan een autoriteit: het Centraal Bureau voor de Statistiek kwam twee weken geleden met nieuwe cijfers op de proppen. In Nederland is bijna 18 procent van de mensen van 15 jaar en ouder lhbtqia, oftewel lesbisch, homoseksueel, bi-plus, transgender, queer, intersekse of aseksueel. Dat zijn ongeveer 2,7 miljoen Nederlanders. De overkoepelende term noemen we ‘queer’. Oftewel, allesbehalve heteronormatief.
Direct kwam er een vervolgvraag in mij op: in hoeverre voelt deze groep zich vertegenwoordigd in de berichtgeving in de media? En wat kunnen wij daar als correspondenten aan doen? Eerst terug naar de keuken waar de lettersoep bijna aan de kook raakt: zelf ben ik de H uit deze inmiddels potpourri van letters en identiteiten.
Beïnvloedt deze letter mijn onderwerpkeuzes? Ja. Queer correspondenten bieden naar mijn idee een completere blik op een buitenlandse maatschappij door eerder een veelzijdigheid aan perspectieven mee te nemen dan de witte cis-hetero mannelijke correspondent van weleer die wellicht wat homogener te werk gaat. Polemiek of realiteit?
Zijnde een minderheid ben ikzelf vaker geneigd om een stem proberen te geven aan mede-minderheden-in-de-media. Dat zit toch ergens in mijn systeem verankerd. En queer correspondenten met mij, blijkt uit een – uiteraard niet geheel representatieve – rondvraag. Dat proberen we door bewust lhbtqia’ers aan het woord te laten en hun thema’s te behandelen, maar door ook te focussen op bijvoorbeeld vrouwen. Dat lukt en hoeft ook niet altijd, maar de intentie staat. Mijn nieuwsradar gaat bovendien harder af op lokale berichtgeving over queer-onderwerpen en vrouwen. En het is ook de sociale omgeving waarin een queer correspondent zich begeeft die invloed heeft op onderwerpkeuzes.
Een maand onderdompelen in de trans- en travestiewereld van Buenos Aires (doe dat!) had ik waarschijnlijk minder snel overwogen als ik mij overwegend in een hetero-omgeving zou hebben bevonden. Door de paradijsvogels die ik eerder al had leren kennen, wilde ik meer weten. In macho-maatschappijen als die van Latijns-Amerika ben ik meer geïnteresseerd in het reilen en zeilen van de Venezolaanse vrouwen die ik portretteerde dan die van de mannen. Of neem het verhaal van Sara die in een transfeministisch tango-orkest bandoneon speelt of de discussie over genderneutrale taal. Het is wel zo dat dit soort verhalen misschien makkelijker verkocht worden aan gespecialiseerde media als de Gaykrant, OneWorld en Wordt Vervolgd (Amnesty International) dan de meer algemene nieuwsmedia. Maar hopelijk hebben die laatste inmiddels ook de nieuwste CBS-cijfers tot zich genomen.
Redacties, correspondenten: laten we introspectief bij onszelf te rade te gaan. Hoe zit het met ons – jeukwoord – ‘bewustzijn’ van dit thema? Een inspirerend voorbeeld vond ik de benoeming van Ben Hunte als BBC’s eerste lhbtqia-correspondent in 2018 en die jarenlang hierover berichtte. Zo vergaand hoeft het niet per se, maar kan het wel.
Maar nu eerst: fiesta! Volgende week gaan we weer massaal de straat op. De Semana del Orgullo, oftewel Pride Week, staat voor de deur hier in Buenos Aires. ‘Ga je daar nog iets mee doen?’, is de jaarlijks terugkerende journalistieke vraag om mij heen. Het is natuurlijk een mooi haakje om de Nederlandse nieuwsconsument mee te nemen in het dagelijkse leven van de lhbtqia-gemeenschap in Argentinië.
Maar als we de rest van het jaar lhbtqia incorporeren in ons dagelijkse werk kunnen we in de Pride-week lekker vrij nemen. Je kunt hoog of laag springen: in Nederland gaat het dus inmiddels om bijna een vijfde (!) van de bevolking, aldus het CBS. Laat die lezer, kijker en luisteraar niet links liggen, want die wil daar graag veel meer over weten.
Peter Schouten (38) is freelance correspondent voor o.a. Algemeen Dagblad, NPO Radio1 en SBS6. Twitter: @schoutenpeter & Instagram: @peterbuenosaires.
