De trukendoos van de correspondent: interviewen #2
In deze rubriek verzamelen we allerhande tips en trucs van bekende journalisten ter inspiratie of om je eigen vaardigheden aan te scherpen. Vandaag: Cal Fussman
Een van de allerbeste tips om te interviewen die ik ooit gehoord heb is er een van Cal Fussman. Ik leerde deze Amerikaanse Esquire-journalist, podcaster en auteur voor het eerst kennen in 2016.
Fussman was te gast in de podcast van de Harvard Business Review (HBR). Omdat ik op dat moment - als VS-correspondent - naast de Amerikaanse politiek, verkiezingen en maatschappij ook veel schreef voor Nederlandse en Engelstalige vakbladen over carrières, retail en ondernemen, zat ook HBR in mijn dagelijkse mediadieet.
In de aflevering ‘The Art of the Interview’ draait het eigenlijk om solliciteren - wat de beste vragen zijn om te stellen als werkgever en hoe je jezelf het beste kunt voorbereiden op een sollicitatiegesprek, etc. Gelukkig vertelt Fussman ook over de honderden interviews die hij deed met mensen als Sovjet-leider Mikhail Gorbachev, Jeff Bezos, rapper Dr. Dre en Amerikaans conservatief icoon William F. Buckley Jr.
En ook hoe de journalist zich op dit soort interviews voorbereidt.
Whiskey op een lege maag, of niet?
In het geval van Buckley gaat Fussman finaal de mist in. En in dit falen schuilt een les die we kunnen leren van deze meester interviewer.
Een belangrijk onderdeel van Fussmans’ uitgebreide voorbereiding voor een groot interview is om dagenlang te vasten. Dat houdt hem scherp, weet hij uit jarenlange ervaring. Fussman staat op de dag van het interview om 11 uur ‘s ochtends bij Buckley op de stoep. “Ik was helemaal voorbereid. Ik was er helemaal klaar voor”, vertelt Fussman. Het conservatieve icoon doet de deur open en biedt Fussman meteen een vol glas whiskey aan. Om in de stemming te komen van het gesprek, maar ook als test. Want, is zijn gesprekspartner wel ‘mans genoeg’?
“Mag ik misschien een glas water”, vraagt Fussman schaapachtig. Een druppel whiskey is op dat moment genoeg om hem knock-out te slaan, weet hij. “Buckley stak zijn neus omhoog alsof hij iets vies rook, en zei ‘ooo’. Alsof hij wilde zeggen: ‘zo’n interview wordt het dus’”. Het interview verloopt rampzalig. “Ik stelde hem niet op zijn gemak, in zijn eigen huis! Dat is de grootste fout die je als interviewer kan maken”.
Zorg voor rust, bij jezelf en je gesprekspartner
De belangrijkste les van Fussman is dus om je gesprekspartner op hun gemak te stellen. En dat begint voor een groot deel bij jezelf. Je hoeft er geen sloot whiskey voor te drinken.
Nee, Fussman raadt interviewers onder andere aan om een interview altijd op te nemen, zodat je niet de hele tijd naar je aantekeningenboekje kijkt. En niet met één opnameapparaat, maar met twéé. Zodat je je geen zorgen hoeft te hebben dat je bandje vastloopt of de batterij tijdens het gesprek opraakt. Zodat je al je aandacht bij het gesprek kunt hebben. Dat je in alle rust kunt voeren.
In de podcast vertelt Fussman hoe die rust, van het geen aantekeningen maken, hem helpt om de beste antwoorden te krijgen.
“Wat er gebeurt; ik stel een vraag, maar het antwoord dat de pagina’s van Esquire haalt, is niet het antwoord op die specifieke vraag. Ik let heel goed op wat de eerste reactie is op die eerste vraag, en vraag vervolgens door op basis van die eerste reactie. Zo komen we tot een dieper antwoord. Vervolgens stel ik een derde vraag op die tweede reactie en zo graaf ik nog veel dieper. En daar stuit ik misschien wel op de klomp goud die uiteindelijk op de pagina verschijnt van Esquire. Die eerste vraag is vaak niet belangrijk in mijn interviews, maar vasthouden aan waar die eerste vraag toe leidt, wel.”
Fussman vertelt hoe hij met deze werkwijze de woordvoerder van Jeff Bezos in 2002 tot wanhoop drijft. “‘Wanneer stel je nou de vraag of Amazon eindelijk eens een keertje winstgevend gaat worden’”, herinnert de journalist zich diens reactie. “Die vraag ga ik niet stellen, reageerde ik en ik zag Bezos hardop lachen. Door niet die vraag te stellen, lukte het me de CEO verder te kalmeren en te relaxen zodat hij me nog meer zou toevertrouwen.”
Met dank aan Carl Fussman
In het eerste interview dat ik had na het luisteren van The Art of the Interview, besloot ik dezelfde rust die Fussman uitstraalt te kopiëren. Toen ik ging zitten in het kantoor van talkshow host Seth Meyers, ook bekend van de sketchcomedyshow Saturday Night Live, startte ik twee opname-apparaten en liet het gesprek kalm ontvouwen. De presentator gaf me alle tijd van de wereld om mijn vragen te beantwoorden.
Twee uur later stapte ik trots en voldaan in de lift van 30 Rock. En ging ik weer terug richting de lobby. Tijdens de tocht naar beneden checkte ik meteen mijn Zoom H4N-apparaat en hoorde tot mijn schrik dat ik twee uur aan lichte ruis had opgenomen. De microfoon-instelling stond verkeerd. Wat een blamage!
Als ik The Art of the Interview niet net had beluisterd, was ik met lege handen teruggekeerd. Weg interview, weg artikel. Gelukkig was de opname op mijn smartphone wel gelukt.
Sindsdien neem ik al mijn grote interviews dubbel op. Better safe than sorry. Het vasten voor een groot belangrijk gesprek doe ik echter nog steeds niet, ik heb namelijk nogal een vrij luide lege maag.
(Hans Klis)