Een klein pleidooi voor 'open source' academisch (én journalistiek) onderzoek

Twee jaar geleden begon DBR's Laura Postma aan haar promotieonderzoek over het correspondentschap aan de Universiteit Leiden. Met een eigen website wil ze nu haar onderzoek zo openbaar mogelijk maken.

Promotieonderzoek doen duurt lang. Heel erg lang. Vooral als het traject niet gefinancierd wordt en je ernaast dus nog gewoon moet werken om de huur te kunnen betalen. Toch besloot ik zo'n twee jaar geleden aan dit avontuur te beginnen omdat ik het gevoel had dat de ervaringen die ik zelf had opgedaan als correspondent, en de verhalen die ik van andere correspondenten meekreeg, academisch onderzoek verdienden.

Mijn onderzoek richt zich op de veranderende rol en relevantie van de buitenlandcorrespondent. Er is binnen de wetenschap uitgebreid onderzoek gedaan naar internationale verslaggeving en journalistiek, en ook specifiek naar de correspondent. Vaak komt daarbij de vraag naar voren of de correspondent in tijden van het internet en sociale media nog wel relevant is. Heeft de correspondent nog wel bestaansrecht? Tegelijkertijd stikt het van de onderzoeken naar technologische ontwikkelingen en hoe deze invloed hebben op de journalistiek. Denk aan online journalistiek, crossmediaal werken en zelfs kunstmatige intelligentie.

Het zijn vragen en aspecten waar correspondenten in het buitenland continue mee te maken hebben: in welk land stationeer je jezelf en wat is jouw taak daar? Hoe duid je het nieuws? Welke onderwerpen halen het nieuws eigenlijk en waarom andere onderwerpen niet? Waarom krijgt dit land aandacht en het andere minder of helemaal niet? Hoe maak je verhalen voor zowel de krant, een website als de radio, en hoe zet je sociale media in om jezelf als correspondent zichtbaar te maken voor je publiek?

Mijn onderzoek houdt zich minder bezig met de technologische ontwikkelingen, maar kijkt in het kader van de vraag ‘heeft de correspondent nog bestaansrecht’ naar wat in mijn ogen de essentie is: wat is nieuws? Ik ben in de wereld van nieuwswaarden gedoken en ben op vele boeiende wetenschappelijke onderzoeken uit de afgelopen decennia gestuit die zelfs teruggaan tot in de jaren twintig van de vorige eeuw.

Door met een wetenschappelijke bril naar de wereld van de (internationale) journalistiek en nieuwswaarden te kijken, kwam ik tot nieuwe ideeën en inzichten. Het belangrijkste inzicht was misschien wel dat ik mijn onderzoek niet achter de doorgaans gesloten deuren van de universiteit wilde doen, maar zo veel mogelijk openheid wilde geven als mogelijk.

Een promotieonderzoek is een lang en vaak eenzaam traject en blijft tot aan de publicatie van de dissertatie vaak binnen de muren van de wetenschap en de universiteit. Maar mijn onderzoek gaat over de journalistiek, een open beroep met als hoofdtaak het informeren van het publiek.

Daarom heb ik besloten een eigen website te maken die zich specifiek op mijn PhD richt. Het is een plek waar ik inzichten in de voortgang van het onderzoek kan delen, waar ik mooie of interessante citaten uit wetenschappelijke artikelen kan plaatsen en waar ik quotes uit kwalitatieve interviews (met jullie, correspondenten!) kan highlighten. Op die manier kan ik iedereen, die daar interesse in heeft, een beetje onderdeel maken van mijn onderzoek en geeft het hopelijk ook een inkijkje in een reuze interessant, maar ook ingewikkeld proces dat nog wel een paar jaar gaat duren.

Wekelijks verschijnen op mijn website korte blogjes met citaten of inzichten uit mijn onderzoek. Deze zullen ook regelmatig gedeeld worden hier in de nieuwsbrief van Standplaats Verweggistan.

Tot slot: deze website is niet bedoeld als zelfpromotie. Het is bedoeld om een gesloten promotieonderzoek, binnen de regels die er op dit gebied gelden uiteraard, zo veel mogelijk ‘open source’ te maken. Wetenschap is van iedereen, en dat begint niet pas bij de publicatie van wetenschappelijk onderzoek. Helemaal niet als het over journalistiek gaat. (LP)