Het lichaam in het bos ****
Deze documentaire van The Independent, 26 april te zien bij NPO2, is een blauwdruk voor goede oorlogsverslaggeving.
De jongen ligt op zijn buik bij een boom. Hij draagt een spijkerbroek en een vest of trui met een donkere onbekende kleur. Het is een tiener, misschien een jaar of zestien oud. Zijn handen en voeten zijn vastgebonden. Deze jongen is in zijn rug geschoten en daarna vermoedelijk in brand gestoken.
De tiener is een van de slachtoffers die The Independent-journaliste Bel Trew in april 2022 aantreft in het bos bij Makariv, een voorstad van Kyiv. Hij is zeker niet de laatste, die dag of in de maanden erna, die de Britse voormalig Midden Oosten-correspondent zal vastleggen in de documentaire ‘The Body In The Woods’.
Maar deze jongen groeit, gedurende haar tijd in Oekraïne, voor Trew uit tot het symbool van een onzichtbare strijd in het land. Niet de oorlog die uitgevochten wordt tegen de Russische bezetters, maar een gevecht om de slachtoffers van dit conflict te vinden, te identificeren en een fatsoenlijke uitvaart te geven.
Trew probeert te achterhalen wie deze vermoorde jongen is. Een zoektocht die haar langs amateuristisch opgezette noodmortuaria, overwerkte forensische onderzoekers (veelal voormalige verkeersagenten) en buitenlandse hulporganisaties leidt.
De Britse journalist biedt met deze invalshoek een nieuwe kijk op het conflict aan de grens van Europa. De tijd dat het aantal doden, vermisten en vluchtelingen in Oekraïne ons naar de keel grijgpt, is allang gepasseerd. Maar door in te zoomen op deze menselijke trauma’s, laat Trew de gruwelijkheden van deze oorlog echt zien.
We zien het in de ogen van Vladislav, die zijn moeder verloor bij een Russische aanval, en nadat hij haar lichaam gecremeerd heeft erachter komt dat dit eigenlijk iemand anders was. Namelijk een jonge moeder die al vluchtend met haar gezin door een sluipschutter is vermoord.
Gedurende de documentaire volgt Trew de aanwijzingen die ze vindt over het lichaam in het bos van Makariv. Wat ze vindt zijn wanhopige mensen die op zoek zijn naar hun vermiste geliefden, die met de overwerkte en verlamde Oekraïense bureacratie vechten voor gerechtigheid voor de doden, en de wetenschap dat voor veel Oekraïeners deze trauma’s nog generaties zullen doorklinken.
Het is duidelijk te zien dat Trew jarenlang gewerkt heeft in de conflicten van het Midden-Oosten en haar ervaringen meeneemt in deze indringende documentaire. Met ‘The body in the woods’ geeft zij een blauwdruk af voor journalistiek die afgestompte kijkers (en lezers) opnieuw de ellende laat voelen van een voortslepende oorlog zonder een einde in zicht.
Oordeel: vier sterren ****
Het lichaam in het bos is op woensdag 26 april (om 20:41 uur) te zien bij Zembla op NPO2. Wie niet kan wachten, kan de documentaire ook op YouTube kijken hieronder:
(HK)