Hoe gaat klimaatverandering de buitenlandjournalistiek transformeren?
De komende maanden duiken we in de vraag: hoe gaat het correspondentschap in 2050 eruitzien? En hoe kunnen we ons hier op voorbereiden?
We beginnen met een toekomstscenario:
Het is een spannende tijd voor de NOS-correspondent in India in 2050. Pakistan dreigt India en China met een nucleaire oorlog omdat de twee buurlanden het schaarse water dat zuidwaarts uit het Himalaya-gebergte stroomt, omleiden voor eigen gebruik. De correspondent werkt vooral ’s nachts. De temperaturen van gemiddeld 50 graden celsius in New Delhi maken overdag werken bijna onmogelijk. Maar gelukkig kan een correspondent nog wel werken in de Indiase megastad. De studio van de collega in New York is dit jaar al voor de derde keer overstroomd door hevige regenval.
West-Afrika is grotendeels verlaten door de westerse pers. Mali, Burkina Faso, Tsjaad, Mauritanië en Niger bestaan niet meer op de wereldkaart. Verschillende kalifaten en militante bendes vechten hier om de schaarse vruchtbare grond, vee en waterbronnen. Journalisten blijven weg uit angst gegijzeld te worden voor losgeld, of in executievideo’s te belanden. Tientallen miljoenen burgers zijn de hitte en het dodelijke geweld van de uitdijende Sahel ontvlucht, en leven in krottenwijken in voormalige vakantieoorden aan de Noord-Afrikaanse kust.
Westerse correspondenten komen Rusland en China niet meer in. Na de oorlog met Oekraïne sluit Moskou de grenzen voor het Westen. Beijing houdt ook na de coronapandemie vast aan strikte reismaatregelen en weert op deze manier kritische westerse ogen.
Klimaatverandering staat hoog op de agenda van Nederlandse media. In het buitenland, maar vooral in eigen land. Jaarlijks overstromen rivieren in Limburg en Noord-Brabant door hevige regenval. Nederlandse kustplaatsen vechten tegen het stijgende zeewater. De toestroom van tientallen miljoenen klimaatvluchtelingen uit het Midden-Oosten, Afrika en Azië naar de EU beheerst de actualiteitenprogramma’s en sociale media.
Nieuws is immers overal. Maar een deel wordt in 2050 geproduceerd door AI-gedreven algoritmes: als journaals in de virtuele wereld van het Metaverse, door onherkenbaar menselijke robotstemmen in podcasts en als verrijkte tekst van digitale horloges, sierraden en brillen.
Dit is ruwe schets van hoe de wereld er in 2050 uit kan zien. Volgens het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is een wereldwijde gemiddelde temperatuurstijging van 1,5 graden Celsius praktisch gegarandeerd. Dit zal zich manifesteren in een toename aan natuurrampen, instortende ecosystemen, mislukte oogsten en hongersnoden, conflicten en nieuwe vluchtelingenstromen.
In 2050 is de aarde een planeet waar klimaatcrises dagelijkse kost zal zijn voor de 10 miljard bewoners. In deze nieuwe reeks willen we onderzoeken hoe de buitenlandjournalistiek en in het bijzonder het correspondentschap er uitziet in een onherkenbaar veranderde wereld.
Dit zijn de (overlappende) thema’s waar we een licht op gaan schijnen:
Klimaatverandering
Persvrijheid en Big Tech
De economie en ongelijkheid
Verdienmodellen en opdrachtgevers
Conflicten en oorlogen
Zijn er over dertig jaar nog kranten en welke verdienmodellen bestaan er? Is een hetere wereld democratischer of autocratischer? Op welke plekken gaat de omgeving zo vijandig zijn - door klimaatverandering en daaruitvolgende conflicten - dat er straks geen correspondent meer kan werken? Hoe gaat dit ons werk veranderen? Hoe gaat dat effect hebben op hoe nieuwsconsumenten de wereld zien en belangrijker nog: begrijpen?
En hoe kunnen we ons nu al voorbereiden als - toekomstige - correspondenten en buitenlandredacteuren op die wereld? Dat is het doel van deze nieuwe reeks. Hierin laten we de komende maanden klimaatwetenschappers, media-experts, correspondenten en andere deskundigen aan het woord. Ook analyseren we de belangrijkste onderzoeken en publicaties over het correspondentschap in de toekomst.