Journalistieke uitdagingen voor 2022

Welke uitdagingen liggen er voor correspondenten en de buitenlandjournalistiek in 2022? Dat is de vraag waarmee ik namens Standplaats Verweggistan het jaar 2021 afsluit.

Uitgangspunt van deze vooruitblik is een artikel dat onlangs verscheen op Atlantic Council. De eerste zin zei al genoeg: “Brace yourself for 2022, a year of living dangerously”. Er staan de wereld een hoop grote uitdagingen te wachten komend jaar. En de vooruitzichten zijn niet al te rooskleurig. Gaat Rusland Oekraïne binnenvallen, is China bereid om tot militaire actie over te gaan om Taiwan ‘in het gareel’ te houden, en wat gaat Israël doen als Iran te dicht in de buurt komt van het ontwikkelen van nucleaire wapens? 

Waarom ik het uitgerekend juist hier over wil hebben? Niet om met een gevoel van pessimisme het nieuwe jaar in te gaan. Maar wat er speelt op geopolitiek niveau, daar zal de journalistiek uiteindelijk ook een rol gaan (of moeten) spelen. En daar zie ik kansen om het soms misschien ook wel radicaal anders te doen. 

Oekraïne hoort in correspondentenland bij Rusland
Ondanks de plotselinge, en onbegrijpelijke, uitzetting van Volkskrant-correspondent Tom Vennink door Rusland, begin november van dit jaar, is Rusland nog steeds een goed gevulde post voor Nederlandse media (internationale trouwens ook) . Maar hoe zit het dan met Oekraïne? Het land waar oorlog woedt, dat aan de oostelijke grens een enorme Russische troepenmacht ziet staan. Oekraïne hoort in correspondentenland bij Rusland. Ai…

Ik wil niet beweren dat Rusland-correspondenten geen goed verslag kunnen doen van Oekraïne, maar nu het land zo in de aandacht staat op het geopolitieke toneel, verdient het ook meer journalistieke aandacht die verder gaat dan alleen een kort bezoekje van een verslaggever.  Mijn voorstel voor 2022 is in dit kader om in Oekraïne, als we daar geen vaste correspondenten gaan neerzetten, aan uitgebreide parachute journalism te doen, in combinatie met intensieve samenwerking met lokale journalisten, plus internationale nieuwsorganisaties. 

Wat speelt er aan de overkant van de grens?
En waarom zouden we dat trouwens niet op meer plekken kunnen doen? Ik verwijs hiermee naar het stuk van Minka Nijhuis, dat zij eerder dit jaar voor onze nieuwsbrief schreef. Zij pleit daarin voor meer samenwerking met lokale journalisten. Wij hebben de neiging om te veel nadruk te leggen op de correspondent zelf, terwijl, zoals Minka schrijft “hij gewoon doet wat hij moet doen, wórdt hij maar al te vaak het nieuws.”

Laten we daar dus vanaf stappen. China is bezig met steeds meer militair machtsvertoon in Taiwan, in Hong Kong worden vrijheden met de dag ingeperkt en het land is bezig met een troepenopbouw aan de Indiase grens. We zullen als journalistiek meer over die Chinese grenzen moeten kijken en meer kennis moeten opbouwen over wat er speelt aan de overkant van die grens. Door samen te werken verwerven we nieuwe inzichten en kan de situatie, die vaak gecompliceerd is, beter geduid worden. 

En dat kunnen we nou eenmaal niet alleen en laten we dus ook vooral niet pretenderen dat dat het geval is. Laat 2022 het jaar zijn van aan de ene kant ‘living dangerously’, maar aan de andere kant van transparantie, een eerlijkere blik op het correspondentschap en betere samenwerking. (LP)