Klimaatverandering zit achter de reeks staatsgrepen in Afrika

Klimaatverandering zorgt voor de comeback van de staatsgreep in Afrika. Deze week bespreken Hans Klis en Tim Wagemakers de reeks aan staatsgrepen in westelijk Afrika.

Mali, Burkina Faso, Tsjaad, Guinee, Guinee-Bissau, Soedan, Niger en Tunesië. In bijna twee jaar tijd vonden er in ieder van deze landen staatsgrepen plaats. In Niger en Guinee-Bissau mislukten ze en in Mali vonden er zelfs twee kort na elkaar plaats.

Waarom maken coups een comeback?

Media spreken over een ‘epidemie van coups’ en de ‘terugkeer van de militaire dictator’ in een regio - westelijk Afrika - dat juist de afgelopen decennia een opbouw had gezien van democratieën met meerpartijenstelsels.

Na de eeuwwisseling nam het aantal staatsgrepen in Afrika sterk af. Van vijftien in de jaren negentig, acht in de jaren ‘00 en vijf in de ‘10s. In onze nieuwste aflevering van de podcast Wereldmachten verkennen we samen met de Leidse hoogleraar Afrikaanse geschiedenis en Antropologie, Mirjam de Bruijn, hoe het komt dat coups hun comeback maken.

Een grote rol is weggelegd voor de aanhoudende dreiging en het geweld van extremistische groepen en slecht bestuur, en vooral dan door de som van die twee delen: de grote onveiligheid voor burgers en militairen.

Afrika is de frontlinie van klimaatverandering

Maar die staatsgrepen, en de achterliggende politieke en maatschappelijke problemen, worden gedreven door klimaatverandering. Want nergens in de wereld worden de effecten van dit fenomeen zo hard gevoeld als in de Sahel. Naar verwachting stijgt de gemiddelde temperatuur (nu al 36-42 graden) in deze regio tot 2050 met 4 tot 6 graden. Terwijl de droogte en temperatuur toeneemt en de oppervlakte voor vruchtbare grond afneemt, groeien lokale conflicten uit in internationale crises die hele overheden doen wankelen. Van Mali tot Soedan.

Dat betekent dat wij als beroepsgroep, maar ook onze opdrachtgevers, meer aandacht moeten geven aan klimaatverandering. Alleen al om de groei van extremisme in Afrika en deze recente staatsgrepen beter te begrijpen. Daarnaast, betoogt correspondent Joost Bastmeijer deze week in onze nieuwsbrief, is wat er in Afrika gebeurt het voorland voor de rest van de wereld. Want ook in Europa, Azië en de Amerika’s stijgt de temperatuur sterk en stromen steden onder. Het is daarom van belang dat er meer correspondenten in Afrika staan aan de frontlinie van klimaatverandering.