'Probeer het, grijp alles aan en laat iedereen weten wat je doet'
Videojournalist Jaap van den Biesen staat in het buitenland niet voor maar achter de camera. Ingrid Woudwijk sprak met hem over zijn werk vanuit Beiroet.
Hoe is de situatie in Beiroet? Met een oorlog dichtbij en dagelijkse beschietingen aan de zuidgrens van Libanon?
Het is heel dubbel, want het leven gaat echt door. Het straatbeeld is niet anders en er is nog steeds een economische crisis, Libanon heeft heel veel problemen, die waren er al. Maar als je met mensen praat, merk je dat er veel zorgen zijn over de dagelijkse beschietingen tussen Hezbollah en Israël. Als dat verder escaleert zou het kunnen leiden tot een grote oorlog. Je hebt dus zelf een grabbag klaarstaan en houdt bij alle plannen die je maakt een slag om de arm.
Hoe lang zit je in Beiroet? Wat was je plan toen je daar heen ging?
Ik ben hier samen met mijn vriendin (Nienke Edelenbosch) in januari 2023 komen wonen. Het was een combinatie van dingen: we wilden allebei een tijdje in het Midden-Oosten wonen en mijn plan was hier als videojournalist en televisiemaker aan de slag. Momenteel maak ik televisie- en radioreportages voor verschillende Nederlandse media en werk ik ook als cameraman, fotograaf en creatief producent voor televisieprogramma’s.
Zeker in het begin is het wel een zoektocht geweest naar hoe ik me profileer in de journalistiek. Ik doe nu camerawerk voor de NOS en RTL, maar ook voor andere media en heel af en toe film ik op conferenties. Het verschilt heel erg per opdrachtgever hoe mijn werk eruit ziet. Voor EenVandaag werk ik bijvoorbeeld samen met mijn vriendin. Dan film ik en maken we de reportages samen.
Wat deed je in Nederland, voordat je naar Beiroet vertrok?
Ik heb gewerkt bij Omroep Flevoland. Daar ben ik erg dankbaar voor, zij waren zo verwelkomend en open om me te helpen groeien. Daar heb ik heel veel verschillenden dingen kunnen doen, van (live)verslaggever tot camerawerk en monteren.
Hoe is de stap naar het buitenland toen gegaan? Was het werken bij een regionale omroep een goede voorbereiding?
Qua praktisch werk was het niet een grote stap, omdat ik al gewend was om veel verschillende dingen te doen. Maar in het algemeen was het een hele grote stap, omdat ik had onderschat hoe belangrijk het netwerk is. Als je voor Nederlandse media wil werken, dan moet je toch wel in Hilversum zijn en daar kende ik eigenlijk niet zoveel mensen. Dat maakte dat het eerste half jaar het wel heel erg zoeken was.
Wat is er sindsdien veranderd?
Er vielen twee dingen samen. Ik ging mijn krachten bundelen met mijn vriendin en samen kregen we de kans om een reportage voor EenVandaag en Bureau Buitenland te maken in Irak. En de aanslagen in Israel van 7 oktober heeft heel veel veranderd. Daarvoor moest ik aan alles trekken en nu moet ik opeens kiezen tussen vragen uit Hilversum.
7 oktober was voor de regio en privé verschrikkelijk om van dichtbij mee te maken. Maar wat betreft werk was het wel een kans om iets te maken wat mensen bekijken en iets bijdraagt, omdat nu opeens alle ogen op de regio staan.
Wat is het grootste verschil tussen een schrijvende journalist en een videojournalist in het buitenland denk je?
Ik denk dat er een groot verschil dat ik mijn skills in filmen en monteren op zichzelf kan verhuren, ik kan zelfstandig als camerajournalist aan de slag, maar ook met een andere journalist mee als cameraman.
Het aantal afnemers is kleiner, in ieder geval in Nederland, maar als cameraman is het wel makkelijker om voor internationale media te werken. Je hebt wel een afhankelijke positie, want zoveel opties om zelfstandig een verhaal te pitchen aan Nederlandse media zijn er niet.
Dus hoe bolwerk jij het daar?
Je moet geluk hebben en ik hoor van collega’s hier dat iedereen op een moment geluk heeft gehad. Het helpt wel als je spaargeld - of een partner met een inkomen - hebt, zodat je meer tijd hebt om te wachten op een geluksmomentje.
Ik hoor van veel mensen dat ze dit ook wel zouden willen. Ik kan het enorm aanraden, hoe moeilijk het ook is. Ik heb echt op het punt gestaan dat ik dacht: ‘Het werkt niet, we moeten terug naar huis’. Maar ook dan was het de moeite, het geld en de tijd alsnog waard geweest. Probeer het, grijp alles aan en laat iedereen weten dat je dit gaat doen.
Ik denk dat dat de grootste angst voor veel mensen het gevoel van schaamte en gezichtsverlies is, als je terug naar huis zou moeten. Toen we er zo dichtbij waren voelde het toch veel minder erg dan ik had gedacht. Maar ik ben heel blij dat het nooit zover is gekomen.
