Vrouwen en het correspondentschap
De Buitenlandredactie opent de discussie over de positie van de vrouw in het correspondentschap.
De Buitenlandredactie signaleert dat terwijl de media- en nieuwsredacties in Nederland langzaam aan diverser worden, er op het gebied van het correspondentschap nog wat bergen te verzetten zijn.
Wij roepen de vraag op waarom nog steeds zo veel correspondenten man (en wit) zijn. En of vrouwelijke correspondenten anders behandeld worden dan hun mannelijke collega’s. Oftewel: is er een probleem en zo ja, hoe lossen we dat op?
We vragen verschillende vrouwelijke correspondenten naar hun visie op dit thema. En we trappen af met Duitsland-correspondent voor de NOS, Judith van de Hulsbeek.
Samen met collega Wouter Zwart vormt Judith van de Hulsbeek NOS Bureau Berlijn. Met zijn tweeën doen zij verslag van de gebeurtenissen in Duitsland en Centraal-Europese landen zoals Polen, Tsjechië en Oostenrijk. Wouter is het gezicht bij het NOS-journaal, terwijl Judith voornamelijk het redactiewerk en de radioreportages voor haar rekening neemt.
Judith benadrukt meteen dat zij zichzelf nooit specifiek als vrouwelijke correspondent heeft gezien of geprofileerd. “Nee, ik heb dat nooit zo gezien in mijn carrière. Ik zie mezelf eerder gewoon als correspondent Duitsland.”
Toch betekent dat niet dat ze op sommige momenten niet merkte dat ze vrouw was. Judith: “Vooral als je met een mannelijke collega naar een interview of evenement komt, dan merk je wel eens dat mannen anders op je reageren, op een rare, flirterige manier. Of dat je niet helemaal serieus genomen wordt.”
Zoet accent
Volgens Judith is dat vooral te merken bij politici of politieke evenementen. Ze geeft een voorbeeld: “Ik deed ooit een interview met een bekende Duitse politicus. Na afloop zei hij tegen mij ‘nu ik u ken, kan ik natuurlijk geen nee meer tegen u zeggen’. Of ik krijg ook vaak te horen dat ik een ‘zoet accent’ heb.”
Het is opmerkelijk, want in veel zaken omtrent de verhoudingen en gelijkheid tussen mannen en vrouwen loopt Duitsland juist voorop. Dat bevestigt Judith ook. “Dit jaar is er bijvoorbeeld een vrouwenquotum voor beursgenoteerde bedrijven gekomen. En in de Duitse taal zie je dat er altijd op wordt gelet ook de vrouwelijke vormen van een woord te vermelden. In progressieve kringen is men daar heel erg mee bezig.”
En dan is er natuurlijk nog bondskanselier Angela Merkel, volgens Judith niet iemand die zich hardop profileert als feminist, maar eerder van de ‘lead by example’-stijl is. “Gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen is bij elke politieke partij hier eigenlijk wel een thema. Maar grappig genoeg zie je dat alleen in de top. Op lokaal niveau is die gelijkheid ver te zoeken, en dan vooral bij de CDU, de partij van Merkel dus”, aldus Judith.
24 uur per dag ‘aan’ staan
Terug naar de journalistiek. Want op de vraag of correspondenten nog te vaak man (en wit) zijn, antwoordt Judith ‘ja’. En dat ligt volgens haar vooral het type werk dat het correspondentschap is en welke levensstijl daarbij komt kijken.
“Het is een heel onberekenbaar beroep. In principe moet je altijd, 24 uur per dag ‘aan’ staan”, legt Judith uit. “Het is een enorm stressvolle baan en even niet beschikbaar zijn wordt eigenlijk niet geaccepteerd. Daarom zie je vaak dat vrouwelijke correspondenten geen kinderen hebben. Want je kunt niet zomaar op het laatste moment even opvang regelen, tenzij je thuis een flexibele partner hebt die het van je kan overnemen.”
“De optie van flexibele kinderopvang bieden is één ding, maar het begint natuurlijk al bij de verwachtingen die er liggen bij de redactie in Nederland.”
Dat deze levensstijl juist voor vrouwen lastiger wordt geacht, ook bij redacties, merkte Judith in het verleden. “Ik solliciteerde bij RTL naar een baan bij correspondent Conny Mus in Israël. Eén van de redenen waarom ik toen werd afgewezen, was omdat ik een relatie had. Niet eens omdat ik kinderen had of die op dat moment wilde. Maar het hebben van een relatie werd al als iets lastigs gezien.”
Maar moet hier dan niet verandering in komen? En zo ja, wat moet er gebeuren dat het correspondentschap voor vrouwen, ook die met een relatie en kinderen, toegankelijker wordt?
Judith: “Eigenlijk zou je die functie anders moeten indelen. De optie van flexibele kinderopvang bieden is één ding, maar het begint natuurlijk al bij de verwachtingen die er liggen bij de redactie in Nederland. Het zou goed zijn om verschillende vormen van het correspondentschap mogelijk te maken, bijvoorbeeld één waarbij een achtervang makkelijker kan worden ingezet.”
Reacties graag!
De vraag is natuurlijk of dat zo snel zal veranderen. Het correspondentschap is een onvoorspelbare, stressvolle baan, zeker als je over Duitsland en omringende landen bericht. Er is vaak geen duidelijke structuur en er zal ook regelmatig gereisd moeten worden. Maar dat mag geen obstakel zijn voor vrouwen om deze baan te ambiëren en met succes te vervullen, ook als zij kinderen hebben of die graag willen.
Uiteraard zijn er ook vrouwen met een gezin die (met succes) werken als correspondent. DBR zal in deze nieuwsbrief in de nabije toekomst ook met hen spreken om te vragen naar hun ervaringen.
In tussentijd roepen wij iedereen op om te reageren op dit thema, wij zijn op zoek naar verschillende visies en meningen. (LP)
De vraag die Marjolein noemt, heb ik ook vaak gehad. Dat ik uit journalistieke interesse voor mijn regio koos, was blijkbaar niet de eerste gedachte.
Het moederschap combineren met een fulltime correspondentschap, waar je ook nog eens een gezin (deels) van kunt onderhouden, is niet makkelijk. Maar het kan - als je het ervoor over hebt. Ik merkte dat ik mijn man telkens op een voetstuk zette, dat ik het dankzij hem toch maar mooi kon doen. Dat was bullshit natuurlijk, want ik bepaal zelf welke offers ik breng, en welke kansen ik grijp. Als het andersom was geweest, had iedereen het normaal gevonden dat ik hém de ruimte liet.
En ja, ik gebruik het moederschap. Bij interviews met 'gewone' mensen kom je makkelijker binnen als je kunt meepraten over de luiers en de prijs voor melkpoeder. En bij autoriteiten lijk je onschuldig als je met zoete kinderfoto's zwaait.
Hey! Wat een interessante en belangrijke nieuwsbrief. Gelukkig zie ik steeds meer vrouwen in het correspondentschap, maar er is inderdaad nog wel een lange weg te gaan. Als ik vanuit mezelf spreek: toen ik een keer op kennismakingsgesprek was bij een Nederlandse redactie om als freelancer in het buitenland voor hen aan de slag te gaan werd mij gevraagd waarom ik die bepaalde regio zo interessant vond. Was het de liefde misschien, had ik daar een relatie? Niet dat die vraag nooit gesteld mag worden, maar op dat moment vond ik het erg ongepast. Ik weet zeker dat ze die vraag niet op die manier aan een mannelijke collega zouden stellen en ik voelde me niet serieus genomen in mijn werk en ambities. Het hele gesprek voelde kleinerend, want durfde ik als jonge vrouw alleen wel daar te werken? Ik had op dat moment niet de ballen er tegenin te gaan en het is op niets uitgelopen bij die opdrachtgever.
Wat Judith zegt over hoe mannelijke politici in het buitenland je benaderen herken ik ook zeker. Soms 'gebruik' ik het in mijn voordeel. Een kritische vraag verwachten ze misschien niet zo snel van mij. Maar het zou natuurlijk niet zo moeten zijn..
Ik hoop dat we het gesprek hierover meer gaan voeren. Nogmaals, fijn deze nieuwsbrief!