'Words matter', dat geldt voor politici maar ook voor correspondenten

Stop met het gebruiken van woorden als 'Megxit'!

Feb 24, 2021

Hallo allemaal en welkom bij weer een nieuwe editie van de Standplaats Verweggistan nieuwsbrief,

Allereerst willen we jullie deze week wijzen op het grote evenement dat we met De Buitenlandredactie helpen organiseren. Een masterclass correspondent worden!

Samen met de NVJ en Vers in de Pers hosten wij op woensdag 3 maart ‘Gewoon gaan? De weg naar het correspondentschap’. (deelname is gratis!)

1. Gewoon gaan!

In deze masterclass praten we met Cindy Huijgen (China), Joost Scheffers (Egypte) en Rosa van Gool (Italië, Griekenland en de Balkan) over hun start als correspondent, hoe zij aan opdrachtgevers komen, ze omgaan met de uitdagingen van het vak en waar je als aankomende buitenlandjournalist in moet investeren.

Er is plek voor 500 mensen in de masterclass (via Zoom), maar het loopt al aardig vol. Schrijf je dus nu in, als jij als starter of student Journalistiek meer wilt weten over ‘de mooiste baan ter wereld’!

2. Nog meer taal en framing

We kregen de afgelopen twee weken veel positieve reacties op onze laatste nieuwsbrief ‘Wat is de functie van taal in het werk van de correspondent?’ (zonder paywall) . Dat doet ons goed, want dit is een van de stokpaardjes van De Buitenlandredactie.

Daarom deze week een opiniestuk dat hopelijk nog meer discussie los kan maken onder de lezers. Het begon met het voor de zoveelste keer lezen van het woord ‘Megxit‘ bij een stuk over het Britse koningshuis. Een kleine maar venijnige woordgrap die laat zien dat we als correspondenten en journalisten veel meer bezig moeten zijn met de woorden die we gebruiken, en onze verantwoordelijkheid in onze berichtgeving.

“Door ‘Megxit’ te gebruiken, gaat een correspondent mee in een racistisch en seksistisch frame. En houdt daarmee eenzelfde machtsstructuur in stand. Moet de journalist die dan actief afbreken? Daar valt over te discussiëren en ligt aan het soort vakgenoot dat je wilt zijn. Maar ik denk niet dat je als je eenmaal bewust bent van dit frame, je het in stand zou willen houden.”

Lees ‘De woorden van correspondenten tellen’ hier (alleen voor abonnees)

3. ABC van de buitenlandjournalistiek

In onze 26-delige rubriek over het correspondentenbestaan aandacht voor…

“De G van…. Geduld“

Deze week een bijdrage van correspondent Joost Scheffers. Hij werkt al zes jaar in Egypte voor onder andere Trouw, de NOS en het Nederlands Dagblad.

Het Mugamma gebouw in Cairo, november 2006. Een piramide van de Egyptische bureaucratie. Foto Damon Taylor / Wikimedia Commons.

Om een nieuwe vergunning te regelen, was ik op bezoek in het Egyptische perscentrum voor buitenlandse journalisten. Het duurt weer, zoals vrijwel alles in dit land, onnodig lang. Althans, vanuit mijn westerse optiek. Voor een simpele vergunning die in een handomdraai geregeld kan worden, ga ik nu voor de derde keer bij ze langs.

Niet makkelijk als je zo ongeduldig bent als ik.

Altijd een e-reader mee op pad

Het opbrengen van geduld is iets wat ik echt heb moeten leren hier in Egypte. Van het oneindig lang vaststaan in het verkeer tot aan de afspraken waarbij de ander rustig een half uur, of vaak zelfs nog meer, na de afgesproken tijd aankomt. Zaken waar geen Egyptenaar van opkijkt. Zelf probeer ik dat op te vangen door standaard een interessante podcast en mijn e-reader bij me te hebben. Je weet maar nooit.

Dit keer heb ik geluk bij het perscentrum, de directeur is aanwezig en al na een uur sta ik buiten met de benodigde papieren. Van dat uur heb ik de meeste tijd thee zitten drinken met de directeur en spraken we over zijn kleinkinderen en andere familiezaken. Vergunningen en toestemmingen regelen werkt hier toch het beste via persoonlijk contact.

Een andere werkwijze…

Het theedrinken is onmiskenbaar een onderdeel van de Egyptische cultuur. Eerst moet je samenzitten met de ander, praten over koetjes en kalfjes, en zo een relatie en vertrouwen opbouwen, voordat je aan je interview kan beginnen. Dat theedrinken kan soms best lang duren, en ook na afloop kom je niet direct weg. Immers, de Egyptische gastvrijheid schrijft voor dat de gast zo lang mogelijk bij je blijft en bij voorkeur niet zonder maaltijd vertrekt.

De aanpak om met de Egyptische cultuur om te gaan is simpel: neem de tijd, voor iedere afspraak die je maakt. Theedrinken kost tijd. En plan alles zo lang mogelijk van tevoren. Als ik weet dat een opdrachtgever een verhaal waarschijnlijk wil hebben, stuur ik de pitch pas nadat ik de juiste personen heb gesproken. Tenslotte wil ik niet bekend staan als de correspondent die pas wekenlang na de pitch het uiteindelijke verhaal aanlevert. Het Egyptische perscentrum verplicht buitenlandse journalisten zelfs om álle reacties van de overheid en ambtenaren via hen te laten lopen. En dat kan soms wel even duren.

Geduld is onmisbaar in je journalistieke toolbox

Geduld is voor mij synoniem geworden met acceptatie. Ik heb mij erbij neer moeten leggen dat niet alles op de snelle en effectieve manier gaat die ik zou willen. Bij voorbaat plan ik een hele middag in voor een ‘snel’ bezoek aan het perscentrum.

Daarbij zijn je gevoel en je gedrag in dit soort situaties niet onbelangrijk. Zeker als je in een volledig andere cultuur opereert, is het even lastig als onontbeerlijk om aan te voelen wat een goed moment is om door te drukken - of juist nog heel even te wachten.

Geduld heb je trouwens niet alleen nodig om andere landen en hun gebruiken te doorgronden. Ook in je carrière begin je waarschijnlijk niet 1-2-3 met werken voor ‘grote’ media. Je moet jezelf eerst bewijzen en hopen dat ergens een plek vrijkomt. Dat geluk kan je afdwingen door zoveel mogelijk journalistiek actief te zijn en geloof te houden in de toekomst. Zo’n proces kan soms een paar jaar duren, maar dat is niet erg, dan kan je in die tijd je journalistieke vaardigheden ontwikkelen en je netwerk in het land uitbreiden. Wie wil er per slot nou niet samenwerken met een geduldige journalist met ervaring en een uitgebreid netwerk?

Standplaats Verweggistan