Wanneer de correspondent belangrijker is dan het nieuws...
Hoe een foto een belangrijke en noodzakelijke reportage ondermijnde, en het belang van zelfonderzoek en historisch besef voor een betere journalistiek.
Hallo allemaal,
Als correspondent beleef je de leukste avonturen. Afhankelijk van waar je zit, ga je op woeste road trips naar plekken waar maar weinig mensen komen. Je mag futuristische ruimtepakken dragen of de grootste beroemdheden interviewen. Je gaat op bezoek bij jonge startups, inspirerende activisten en politici, mag (voor je werk!) dineren in de beste restaurants of een louche Trump-hotel. Je maakt verhalen over de nieuwste design-, mode- of voedingstrends.
En soms zit het tegen. Dan bezoek je plekken die geraakt zijn door natuurrampen. Praat je met overlevenden van een school shootings. Kom je in een gebied waar hongersnood, oorlog of erger te vinden is.
‘Anyone Here Been Raped and Speaks English?’
Dat hoort ook bij de baan. Het is belangrijk werk. Maar ook uitdagend en moeilijk.
Hoe leg je aan kijkers, die met een bord op schoot op de bank zitten, uit wat de realiteit is van oorlog? Hoe laat je de gevolgen van die oorlog zien die respectvol is, en zo dicht mogelijk bij de waarheid on the grond ligt.
Dat is altijd moeilijk. De titel van oorlogscorrespondent Edward Behr’s memoires ‘Anyone Here Been Raped and Speaks English?’ (1978) spreekt al boekdelen over de absurditeit van leed vangen in een paar minuten zendtijd of een paar honderd woorden. Wie spreekt dezelfde taal als het thuispubliek en kan even vlot een van de gruwelijkste ervaringen kort samenvatten voor de camera?
Die post-koloniale tijden zijn gelukkig voor het grootste deel verleden tijd in de journalistiek. Correspondenten zijn zich tegenwoordig veel meer bewust van culturele gevoeligheden, hun rol en de lens waarmee het publiek en ook zijzelf naar nieuwsgebeurtenissen kunnen kijken, en eigenlijk zouden moeten kijken.
Begrippen als orientalisme zijn niet meer vreemd voor correspondenten in West-Azie.
Maar soms zijn ze op de redactie in Hilversum nog wel iets minder bezig met de gevoelige inhoud van een gedegen verslag, betoogt Laura Postma in het opiniestuk van deze week, en veel meer met hoe ze kunnen scoren. En dat laat zien dat we als vakgebied nog altijd veel te winnen hebben.
Ongemak
Dat kan onder andere ook door goed naar onszelf te kijken. Of naar het eigen verleden, zoals ons interview met Niels Posthumus laat zien. In het laatste jaar van zijn lange correspondentschap in Zuid-Afrika dook hij de in Nederlandse geschiedenis van ‘zijn’ land.
En dat was pijnlijk en ongemakkelijk. Zo bleek een van de eerste Hollandse kolonisten ook Posthumus te heten. Met hen kwamen ook slavernij, ongelijkheid, geweld en apartheid mee naar het zuiden van het continent.
Ik vind het fijn dat ik me nu wat ongemakkelijker voel dan voorheen, maar wel met de kennis waarom ik dat voel. En het idee waarom dat ongemak tot op zekere hoogte wel gerechtvaardigd is tot die geschiedenis en niet per se tegenover die hedendaagse Afrikaner.
Het boek dat voortkwam uit Posthumus’ introspectie - Alle problemen begonnen met Van Riebeeck - bewijst weer eens dat we het heden alleen maar kunnen begrijpen als we het verleden kennen.
Historisch besef en zelfkritiek zijn dan ook twee van de belangrijkste wapens in het arsenaal van de correspondent om zo dicht en zo eerlijk bij de waarheid ter plekke te komen.
Veel leesplezier,
Hans & Laura
PS: als je onze nieuwsbrief Standplaats Verweggistan leuk vindt, deel hem dan met je vrienden! En word abonnee, dan kunnen we meer content maken - en laten maken - door je favoriete correspondenten!
1. Is de correspondent belangrijker dan het nieuws?
Een indrukwekkende reportage van de NOS vanuit Jemen kreeg terecht veel aandacht in Nederland. Maar de manier waarop dit nieuws de wereld werd ingebracht, betoogt Laura Postma, legt ook de gebreken van onze buitenlandjournalistiek bloot.
Lees hier het opiniestuk van Laura Postma.
2. ‘Van the oppressed naar the oppressor’
Correspondent Niels Posthumus verruilde dit najaar Johannesburg voor Londen. Een overstap van een land dat worstelt met het koloniale verleden, naar een ander land dat ook worstelt met het koloniale verleden.
We spraken Posthumus over zijn nieuwe boek, ongemak over de Nederlandse geschiedenis in Zuid-Afrika en zijn verhuizing naar The City.
Lees: 'Het is geen Nederlandse geschiedenis om trots op te zijn: slavernij en onderdrukking'
Op zoek naar een leuk kado voor de feestdagen?
Geef een abonnement op Standplaats Verweggistan!
3. Het gevaar van revisionisme ligt altijd op de loer
Wie nog niet de fantastische VPRO-nieuwsbrief van correspondent Bram Vermeulen volgt, doe dat meteen! Iedere week houdt hij Nederland of zijn collega’s een spiegel voor over het vak en de buitenlandjournalistiek. Bijvoorbeeld over de manier waarop de necrologieen van voormalig Zuid-Afrikapresident Frederik Willem de Klerk geschreven werden. Een citaat om over na te denken:
Veel zwarte Zuid-Afrikanen wonden zich op de dag van De Klerks dood op over de verhalen uit het buitenland, zoals die van The New York Times, die in de kop schreef dat De Klerk apartheid had ontmanteld.
Dat is voor al die generaties die hun leven waagden tijdens de protesten tegen apartheid een niet te verkroppen versimpeling van de geschiedenis.
Alsof het niet de demonstraties waren, de val van de Muur en het wegvallen van de Westerse steun voor een misdadig regime. Alsof de as van die geschiedenis om het inzicht draaide van één witte man en niet het verzet tegen het systeem dat hem had grootgemaakt.
4. Extra! Extra! Deze verhalen mag je niet missen
How Exxon duped "The Daily" (Heated)
Terwijl de klimaattop in Glasgow bezig was, kocht oliebedrijf Exxon zendtijd voor een reclame in de populaire The Daily-podcast. Hoe kan dat, vraagt Emily Atkin zich af, want The New York Times heeft een strikt beleid om te voorkomen dat fossiele brandstofbedrijven adverteren bij de krant.
Een belangrijke audiodocumentaire van BBC-correspondent Allan Little over oorlogsverslaggeving. Hoe sla je als journalist de brug van de realiteit op de grond naar de realiteit van de mensen die veilig het journaal kijken op de bank thuis? Met een glansrol voor onder andere oorlogscorrespondent Janine Di Giovanni.
Belarus leader Lukashenko tells BBC the country may have helped migrants into the EU (BBC)
De clipjes van dit pittige en ontluisterende interview met de Wit-Russische president Loekasjenko gingen eind vorige maand al rond. Maar het loont de moeite om het hele vraaggesprek van de onvolprezen Moskou-correspondent Steve Rosenberg te kijken.
De volgende Standplaats Verweggistan verschijnt op 16 december.
De Standplaats Verweggistan nieuwsbrief is een uitgave van De Buitenlandredactie en wordt geschreven door Hans Klis (HK) en Laura Postma (LP).
Volg ons op Twitter.
Vragen of commentaar? Reageer op deze post of mail ons op: redactie@debuitenlandredactie.nl
