Coups, klimaatverandering en Oekraïne
Autocratie rukt op. In Afrika is klimaatverandering een van de belangrijkste drijvende krachten. Daarom moeten er meer correspondenten naar het continent, betoogt Joost Bastmeijer.
Hallo allemaal,
De hele wereld maakte vorige week kennis met onze gewaardeerde collega Sjoerd den Daas. De beelden, waarin hij tijdens een live-gesprek hardhandig uit beeld geduwd wordt door een ‘onhandige’ en ‘overijverige’ beveiliger van de Olympische Spelen in Beijing, gingen viral op sociale media. Het is de dagelijkse praktijk voor correspondenten in China, maar dat blijft voor het grote publiek vaak onzichtbaar of is simpelweg te abstract. Maar het duwen van Den Daas laat zwart op wit zien hoe het er aan toe gaat in illiberale democratieën en autocratische landen.
Het is daarom schrikbarend, betoogt hoofdredacteur Hans Klis in een opiniestuk, om te lezen dat een op de vijf Nederlanders de acties van Vladimir Poetin aan de Oekraïense grens goedkeurt. Want wat Den Daas overkomt, dat gebeurt ook in Rusland - en vaak veel erger. Kritische journalisten, zoals Tom Vennink, worden daar gemakkelijk het land uitgezet (net als in China) of erger.
Maar ja, autocratie zit momenteel in de lift. Dus die opvatting over Poetin komt niet uit de lucht vallen. Zo maakt in westelijk Afrika en de Sahel de militaire dictator bijvoorbeeld een comeback. Onveiligheid, schaarste, uitzichtloosheid van de jeugd en een afkeer tegen de heersende elite zorgen ervoor dat er in anderhalf jaar zeven succesvolle staatsgrepen hebben plaatsgevonden. De katalysator voor deze plotseling epidemie aan coups? Klimaatverandering.
En laat klimaatverandering nu juist het ondergeschoven kindje van de buitenlandberichtgeving over Afrika zijn. Daarom pleit correspondent Joost Bastmeijer voor meer aandacht voor zijn continent. ‘De frontlinie van klimaatverandering' ligt immers in Afrika. Hier zien we wat Europa en Noord-Amerika te wachten staat verderop de rit. En het is niet fraai.
Als laatste in deze bomvolle nieuwsbrief, een interview van Laura Postma met BNR’s Perestrojkast-presentator Geert Jan Hahn over zijn regelmatige bezoeken aan Oekraïne (zijn oude standplaats). Hij laat zien dat gedegen parachute journalism een oplossing kan zijn om landen zonder (veel) vaste correspondenten toch goed te coveren. Mits je, zoals Hahn, genoeg kennis hebt van de regio. Misschien is deze vorm van correspondentschap wel de oplossing om het gebrek aan klimaatjournalistiek in Afrika op te lossen? Stof om over na te denken.
Veel leesplezier en over twee weken!
Hans & Laura
PS: als je onze nieuwsbrief Standplaats Verweggistan leuk vindt, deel hem dan met je vrienden! En word abonnee, dan kunnen we meer content maken door de beste correspondenten.
1. Waarom klimaatverhalen uit Afrika juist wel relevant zijn voor Nederlandse media
Na het extreme weer en heftige overstromingen in Nederland, België en Duitsland lijkt het ook in West-Europa te zijn doorgedrongen dat klimaatverandering de grootste bedreiging van onze tijd is.
Toch is er echt nog te weinig aandacht voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering elders op de wereld, betoogt Afrika-correspondent Joost Bastmeijer. Terwijl juist daar de gevolgen - en de verantwoordelijkheid van ‘het Westen’ voor deze problemen - het grootst is.
De impact van klimaatverandering mag hier in Kenia dan duidelijk zichtbaar zijn, het is niet makkelijk om verhalen over die negatieve gevolgen aan Nederlandse media te slijten. Als er geen ‘Nederlandse haak’ is om het verhaal ‘aan op te hangen’, worden pitches al snel afgeschoten.
En dat terwijl die link met Nederland, Europa of ‘het globale noorden’ eigenlijk heel evident is. Niet alleen laten verhalen over kusterosie en extreem weer goed zien wat Nederland mogelijk nog te wachten staat, ook is er een duidelijke link tussen de CO2-uitstoot van onder meer Nederland en de gevolgen elders ter wereld. Dankzij die uitstoot moeten Afrikanen namelijk (als eersten) op de blaren zitten.
Lees hieronder het hele opiniestuk van Joost Bastmeijer:
2. De comeback van de coup in westelijk Afrika
Mali, Burkina Faso, Tsjaad, Guinee, Guinee-Bissau, Soedan, Niger en Tunesië. In bijna twee jaar tijd vonden er in ieder van deze landen staatsgrepen plaats. In Niger en Guinee-Bissau mislukten ze en in Mali vonden er twee kort na elkaar plaats.
Media spreken over een ‘epidemie van coups’ en de ‘terugkeer van de militaire dictator’ in een regio - westelijk Afrika - dat juist de afgelopen decennia de opbouw had gezien van democratieën met meerpartijenstelsels. Na de eeuwwisseling nam het aantal staatsgrepen in Afrika sterk af. Van vijftien in de jaren negentig, acht in de jaren ‘00 en vijf in de ‘10s.
In onze nieuwste aflevering van de podcast Wereldmachten, verkennen we samen met de Leidse hoogleraar Afrikaanse geschiedenis en Antropologie, Mirjam de Bruijn, hoe dat komt.
3. ‘Zo’n situatie kun je pas echt duiden als je er bent om het beter te kunnen begrijpen’
Laura Postma sprak deze week met Geert Jan Hahn (bekend van de populaire BNR Perestrojkast) over parachute journalistiek. De voormalig Oekraïne-correspondent vliegt nog regelmatig in op zijn oude standplaats om daar bijvoorbeeld verslag te doen van de dreigende Russische invasie. Aangezien er nauwelijks meer vaste Nederlandse correspondenten in Kiev zitten, wil Postma weten, is dit de manier om alsnog goede journalistiek te maken over Oekraïne?
Lees hieronder het hele interview met Geert Jan Hahn:
4. Wat Poetin doet met Oekraïne is zeker niet 'ok'
Uit de Buitenland Barometer van het Clingendael Instituut blijkt dat een aanzienlijk deel Nederlanders het ok vindt wat Rusland poogt te doen in Oekraïne. Ontluisterend, vindt DBR-hoofdredacteur Hans Klis.
Lees hieronder het opiniestuk van Hans Klis:
De volgende Standplaats Verweggistan verschijnt op 24 februari.
De Standplaats Verweggistan nieuwsbrief is een uitgave van De Buitenlandredactie en wordt geschreven door Hans Klis (HK) en Laura Postma (LP).
Volg ons op Twitter.
Vragen of commentaar? Reageer op deze post of mail ons op: redactie@debuitenlandredactie.nl
